Zdjęcia powojenne-Zabrze
„Browar Obywatelski” w Zabrzu. (Bürgerliches Brauhaus)
Spytaj ojca, spytaj dziadka, może któryś z nich pamięta jeszcze jak smakowało piwo z Browaru Obywatelskiego, drugiego największego browaru w Zabrzu?
Wybudowano go przy ulicy Damrota (prz samej ul. Wolności). Ostatnią beczkę bursztynowego napoju – a było to piwo ciemne słodowe do 4,5 % alkoholu – uwarzono tam przed 1958 rokiem.
Budowniczym i pierwszym właścicielem był pochodzący z Gliwic kupiec Paul Sauer, a firmę otwarto w roku 1893. Jak podaje „Hindenburger Heimatbrief” w numerze 7 z roku 2006, produkcję piwa rozpoczęto 21 grudnia, więc nowym piwem mogli się zabrzanie raczyć już na święta. Z piw jasnych wytwarzano gatunki Einfachbier i Starkbier, tzn: normalne i dubeltowe. Produkowano również piwo ciemne tzw: Malzbier. Firma otrzymała nazwę „Bürgerliches Brauhaus”. Nad właściwą jakością napoju czuwał szwagier pana Sauera, Hugo Gawron.
Paul Sauer sprzedał zakład prawdopodobnie z początkiem roku 1901. Nabywcą był Julius Walter. W 1922 roku właścicielką została Gertrud Stateczny z domu Walter. Ona i jej mąż, architekt Josef Stateczny nie prowadzili browaru osobiście. Jego dzierżawcami byli:
Oscar Balder 1922-1924
Johannes Kiolbasa 1924-1926
Alfred Nikl 1926-1929
Johann Kotzyba 1929-1942(1945)
Jego specjalnością była możliwość zamówienia mniejszej lub większej beczki piwa z dostawą do domu bez dodatkowej opłaty. Otwarto również restaurację i ogród piwny. „Bürgerliches Brauhaus” szczęśliwie przetrwał najazd Armii Czerwonej i pracował dalej pod nazwą „Browar Obywatelski”, co jest nie całkiem ścisłym tłumaczeniem starej nazwy. Dokładniej powinno być „Browar Mieszczański”. (1)
W 1958 roku browar zawiesił swą działalność. Budynek zasiedliły różne mniejsze firmy. Wyburzono go w roku 2015.
Zdjęcia w 2014 roku wykonał Andrzej Dutkiewicz.
A tak wyglądał browar w roku 2005. Zdjęcia wykonał i nadesłał Marian Jędrzejczak.
Widoczny komin browaru.
Rok 2005.
Widoczna poniżej butelka pochodzi z okresu gdy browar dzierżawił Johann Kotzyba i za te zdjęcia serdecznie dziękuję prowadzącemu profil „Tomek – Na Straży Czasu” na portalu Facebook.
Posiada pojemność 0,33 l i napis „Bürgerliches Brauhaus J. Kotzyba Hindenburg O/S”.
1
2
3
Opracowanie:Andrzej Dutkiewicz. 06.04.14 i 19.10.2025
