Historia po 1945 r

Zabrze – Friedland. Tabliczka na skrzynię wysiedleńca.

Niepozorna metalowa tabliczka o wymiarach 25x20x cm. Jej treścią jest adres w Zabrzu i „Obóz Friedland koło Getyngi (Republika Federalna Niemiec)”.

Ani jej właściciel, ani ja nie znamy dokładnie jej przeznaczenia, ale wiele poszlak pozwala przypuszczalnie je ustalić, jak i czas jej powstania.

Do obozu Friedland przybywali przesiedleńcy z terenu Polski (i najczęściej innych krajów socjalistycznych), opuszczający ją przeważnie w ramach drugiej akcji łączenia rodzin, zapoczątkowanej 24 stycznia 1971roku, dzięki traktowani między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec z 1970 roku. Byli to najczęściej Ślązacy, Kaszubi, Warmiacy i Mazurzy.

Opuszczając Polskę legalnie mieli możliwość zabrania ze sobą dobytku i bardzo często wysłali go spakowany w skrzyniach.

Przypuszczaliśmy że ta tabliczka była przymocowana do takiej przesyłki skierowanej do obozu. Cyfra 4 oznaczała być może że skrzyń Franciszka Jaworka było cztery. To przypuszczenie potwierdzili dwaj eksperci, stali czytelnicy tego portalu Joachim Herszowski i Joachim Walenzyk. Którzy tak to opisali: Skrzynie z rzeczami które chciało się zabrać ze sobą musiały być opisane np jak wyżej, do tej skrzyni był wkładany spis rzeczy, skrzynie oddawano (w 1976) w Katowicach -Załężu tam był urząd celny. Nie wolno było wywozić rzeczy pochodzących z przed 1945 roku, tak wiele pamiątek rodzinnych pozostały na miejscu. Friedland dlatego bo tam dokonywano rejestracji przesiedleńców, kierowanych potem do następnych obozów przejściowych (np. Unna Massen) , gdzie wystawiano niemieckie dokumenty. Stamtąd ludzie rozjeżdżali się do miejscowościach gdzie dostali prace i mieszkanie.

Tabliczka powstała nie przed 1973 rokiem, o czym świadczy kod pocztowy, wprowadzony w Polsce 1 stycznia tego roku. Również nazwa RFN, weszła do użytku po podpisaniu układu o normalizacji stosunków między Polską Rzeczpospolitą Ludową (PRL) a Republiką Federalną Niemiec (RFN), podpisanego 7 grudnia 1970 roku w Warszawie. Poprzednio używano nazwy NRF – Niemiecka Republika Federalna.

W latach 1971-1989 do RFN dotarło ponad 800 tys. osób dotychczas mieszkających w Polsce. W 2016 r. we Friedland, nieopodal obozu przejściowego, otwarto Muzeum Migracji, opowiadające o jego losach oraz migracjach od 1945 r. do czasów współczesnych.

Jej właścicielem jest Jarosław Lekki z Pawłowa (prywatnie mój przyjaciel od ….. urodzenia).

Serdecznie mu dziękuję za jej fotografię.

Opracował: Andrzej Dutkiewicz.                              21.08.2025