Historia
Straż pożarna w Pawłowie. Historia od 1910 roku i dużo zdjęć.
Historia straży pożarnej w Zabrzu sięga roku 1881r, gdy powstał jej pierwszy ochotniczy oddział. Niestety brak informacji na temat jego siedziby. Już rok później założono zakładową straż pożarną Huty Donnersmarcka, gdzie w powstałej na początku XX wieku remizie przy ul. Stalmacha do dziś mieści się siedziba Państwowej Straży Pożarnej w Zabrzu. Na terenie miasta znajdowały się też liczne straże pożarne przemysłowe i w zasadzie w każdej dzielnicy zastępy ochotniczych straży pożarnych.
W niniejszym tekście zajmiemy się historią rozwiązanego już oddziału OSP Pawłów.
Jednostka ta powstała w roku 1910, gdy Pawłów liczył sobie 5585 mieszkańców.
Jej remiza obejmowała skromny parterowy budynek z dwuspadowym dachem i wieżą przy ulicy ul. Sikorskiego 87. Budowle padły po wojnie ofiarą……. pożaru. (Prawdopodobnie w latach 60.) Obecnie nie ma po nich śladu. Koło remizy był staw, gdzie zimą dzieci jeździły na łyżwach. Najdłużej stała opuszczona wieża.
Pierwszy zarząd straży tworzyli: Edward Gojny, Skoludek, Piotr Pudelko, Franciszek Wagner. Kronikarzem oddziału był Arnold Jaksy (?).
W 1910 roku zakupiono ręczną sikawkę.
Strażacy ze sztandarem przed remizą w Kończycach (?).
Na tym zdjęciu z okresu międzywojennego pawłowscy strażacy pozują przed budynkiem remizy.
Prawdopodobnie jest to remiza OSP w Kończycach.
Jeden z nich trzyma sztandar jednostki, ufundowany w 1929 roku przez wielu mieszkańców Pawłowa, miejscowych i sąsiednich organizacji, oraz okolicznych ochotniczych straży pożarnych. Pochodzi z kolekcji Piotra Herszowskiego.
Remiza ok. 1940 r.
Tutaj widoczna jest remiza w Pawłowie ok. 1940 roku.
Pochodzi z albumu rodzinnego Pani Grażyny Gogolok z Pawłowa i znalazło się w tym artykule o Pawłowie.
W okresie międzywojennym trzech strażaków ukończyło kurs oficerski. Byli to: Konrad Duda, Maksymilian Kostka i Sylwester Szymeczko (o którym w dalszym ciągu przeczytamy więcej).
Przypuszczalnie w tym samym czasie założono osiemnastoosobową drużynę żeńską pod dowództwem pani Hofmann, która doskonale radziła sobie z walką z ogniem.
W latach 30. XX stulecia komendantem Ochotniczej Straży Pożarnej został pochodzący z Zaborza Wsi Sylwester Szymeczko (1900-1989). Na Pawłów przeprowadził się po plebiscycie. Funkcję tą sprawował, jak i inni strażacy, oczywiście społecznie aż do 1956 (?) roku.
Aby zostać w tym czasie strażakiem, nie wystarczyła do tego ochota. Należało również ukończyć kurs i zdać egzamin. Potwierdzeniem sukcesu w egzaminie było takie oto świadectwo.
Fragment
Związek Straży Pożarnych R.P.
Ten wyjątkowy dokument jest własnością Piotra Herszowskiego.
Członkowie straży dbali również o rozrywkę dla mieszkańców wsi, urządzając wycieczki, ogniska, dancingi czy bale przebierańców. Odbywały się pokazy ćwiczeń.
Po wybuchu wojny komendant Szymeczko musiał się ukrywać i opuścił Pawłów. Przetrwał pracując między innymi w fabryce obuwia w Otmęcie.
Pawłowska Ochotnicza Straż Pożarna wznowiła swą działalność już w roku zakończenia wojny. Wybrano nowy zarząd w składzie: Konrad Duda, Sylwester Szymeczko, Jerzy Cichy, Krystian Gawronowski, Maksymilian Kostka i Rudolf Cebula.
Komendantem został ponownie Sylwester Szymeczko i był nim aż do przeprowadzki do Zabrza ok. 1956 roku.
Jednym z powojennych komendantów OSP w Pawłowie był prawdopodobnie pan Filipczyk.
Wszystkie poniższe zdjęciach pochodzą z archiwum prywatnego Piotra Herszowskiego. Zobaczymy jak prezentowali się strażacy i ich sprzęt pod koniec lat 50, na co dzień i w trakcie ćwiczeń i zawodów. Na dwóch z nich są siostry PCK, które brały zapewne udział w ćwiczeniach, lub w kursach zorganizowanych w remizie. Wskazują na to widoczny tam staw koło remizy i fakt że zakupione zostały z jednej kolekcji.
1
2
3
4
5
Te fotografie strażackiego ślubu w kościele pod wezwaniem św. Pawła w Pawłowie noszą na odwrocie datę 19 maja 1957 roku. Wykonał je Fotograf – Głowa , Zabrze ul. Limanowskiego 6. Dziś w tym budynku nie ma już żadnego atelier.
Tak bywa że czytelnicy strony często odnajdują na niej znane sobie miejsca i ludzi. Tym razem pani Justyna z Pawłowa rozpoznała na strażackim ślubie swoją rodzinę.
Wiemy teraz że młoda para to Lucyna Makola i Gerard Zajusz, wujostwo pani Justyny.
Na fotografii z lewej strony, za panną młodą kroczy jej brat Ludwik Makola.
1
I teraz czasy późniejsze, najprawdopodobniej koniec lat 70. Zastęp OSP w warsztacie (remizie? – gdzie?) oraz narybek w trakcie zawodów.
I to są już jedne z ostatnich zdjęć z działalności tej Ochotniczej Straży Pożarnej, gdyż rozwiązano ją prawdopodobnie pod koniec tej dekady. Nie ustaliliśmy dokładnej daty, gdyż niestety nie prowadzono żadnej dokumentacji, lub takowa, jeśli była – to zaginęła.
Jeśli ktoś z czytelników mógłby w jakiś sposób uzupełnić te wiadomości, bardzo prosimy o kontakt.
Autorzy: Piotr Herszowski i Andrzej Dutkiewicz. 01.11.2020.
Najserdeczniejsze podziękowania dla Pani Urszuli Wieczorek za wizytę w kancelarii parafii w Pawłowie i udostępnienie nam wiadomości z jej kroniki.
Również podziękowania dla Pana Jarosława Lekkiego z Pawłowa za „wywiad środowiskowy” i zebranie prywatnych wiadomości od mieszkańców dzielnicy.
Źródła:
Wyjątek z folderu „Dni Pawłowa” z 1963 roku, autor: Rajmund Hanke. Tekst wpisany do kroniki parafii św. Pawła w Pawłowie.
„Sylwester Szymeczko – komendant Ochotniczej Straży Pożarnej w Pawłowie i historia jego rodziny”. Opublikowana w książce „Nasz Pawłów” z serii Dzielnice Zabrza. Miejska Biblioteka Publiczna w Zabrzu 2015.
„Komenda Rejonowa Państwowej Straży Pożarnej w Zabrzu. W stulecie istnienia 1886/1887 – 1997”. Zabrze 1997.
