Drugą część obiecanego materiału fotograficznego z atelier ”Hansa” rozpocznę od krótkiego rysu historycznego koksowni ”Skalley” w Zaborzu.

Powstała w pobliżu szybu kop. „Królowa Luiza” o tej samej nazwie. Szybem „Skalley” od 1883 roku udostępniono położone głębiej złoża węgla koksującego, który wydobywano niejako na miejscu. Był to drugi zakład koksowniczy (po koksowni w Porembie 1885) uruchomiony w 1890 r. przez Fryderyka Friedländera, który w tym samym roku utworzył spółkę „Oberschlesische Kokswerke und Chemische Fabriken” A.G. Siedziba spółki była w Berlinie, w Zabrzu był zarząd górnośląskiej części koncernu. Był to wówczas największy w Europie koncern koksochemiczny.

Przy koksowni z czasem powstała również fabryka chemiczna, wybudowano suchy zbiornik na gaz (zdjęcia 4, 5 i 6).
Od 1932 r. koksownia należała do „Borsig- und Kokswerke” G. m. b. H. , a jej właścicielem stał się koncern Scheringa.
W 1945 roku piece koksownicze zostały zniszczone, na skutek gwałtownego wygaszenia, tuż przed wkroczeniem wojsk sowieckich do Zabrza. Poważnie uszkodzona była również fabryka chemiczna. Zdewastowaną i rozkradzioną przez Sowietów koksownię (jak i wszystkie większe zakłady w Zabrzu), administracja polska przejęła 13 czerwca a zakłady chemiczne 17 lipca.
Ponowne uruchomienie zakładu następowało od 1946 roku i przyjął on nazwę „Zakłady Koksochemiczne „Zaborze”.
Również na skutek protestów zatruwanych wyziewami mieszkańców, działalność koksowni wstrzymano w roku 1990. Obecnie nie istnieje.

W czasie, gdy planowałem ten materiał udało mi się kupić jeszcze jedną fotografię nie związaną z Atelier „Hansa”, ale przedstawiającą koksownię. Napisał o nim kilka słów Dawid Petelicki na grupie facebookowej, gdzie spytałem skąd wykonano zdjęcie. Fotografia o tyle wartościowa, że na dole widać jadący do koksowni skład węglarek 785mm, natomiast na górze normalnotorowe wagony na grupie zdawczo-odbiorczej. Ulica u dołu kadru to ul. Pawliczka.