Zdjęcia przedwojenne-Zaborze
Kościół św. Franciszka na Zaborzu 100 lat temu.
Można by napisać o tej fotografii z Zaborza po prostu, że aż tak wiele się przecież nie zmieniło od momentu jej wykonania i w kilku słowach temat zamknąć. Ja jednak postanowiłem pochylić się nad tym zwykłym zdjęciem.
Główne skrzypce grają tutaj kościół św. Franciszka wybudowany w latach 1884-1885 oraz plebania.
Budowę plebanii rozpoczęto zaraz po ukończeniu kościoła. Jesienią 1886 roku budynek był gotowy w stanie surowym, a już wiosną następnego roku odbywały się w nim pierwsze lekcje religii. Jako pierwszy wprowadził się tam ks. Fiegel, 2 czerwca 1887 r., choć nie wszystko było w nim wykończone.
1
2
Wiemy, co widzimy na zdjęciu, ale pozostaje pytanie. Kiedy zostało wykonane? Konkretnego roku zapewne nigdy nie poznam, ale istnieją trzy elementy, dzięki którym mogę to datowanie nieco zawęzić. Pierwszym elementem będzie pomnik, którego nie widzimy na fotografii, a który został odsłonięty 4 lipca 1926 rok, a postawiony dla 1100 mieszkańców Zaborza poległych w okresie I wojny światowej i powstań śląskich za Niemcy. Wybudowano go wzdłuż. Kościoła św. Franciszka od strony ulicy Wolności. Drugim etapem układanki są tory te widoczne na fotografii to rozstaw 785 mm, a więc tor wąskotorowy. Do ich zmiany na normalny tor, czyli na 1435 mm doszło w 1927 roku.
Trzeci to nazwa wydawnictwa które miało wyłączność na rozpowszechniane tego zdjęcia. Firma „Heiss & Co w Kolonii nad Renem” przybrała taką nazwę po 1905 roku.
A więc prawie na pewno zdjęcie zostało wykonane po 1905 i przed 1926 rokiem.
Spójrzmy jeszcze na ostatnie elementy te małe jak młode drzewka, bruk na ulicy i bose dzieci, dla których wizyta fotografa to na pewno było wydarzenie.
Pod koniec pisania tego tekstu doszła do mnie też pewnie refleksja. Dziś nic nie stoi na przeszkodzie by stanąć w podobnym miejscu, gdzie fotograf i zobaczyć, choć zmieniony, to jednak podobny obraz. Jednak świata który istniał za plecami fotografa już nie odnajdziemy. Ten świat wyburzono wraz z rozpoczęciem budowy drogi średnicowej. Fragment na zdjęciu, nie zmienił aż tak bardzo, a całe jego otoczenie już tak i choćby dlatego warto pokazać to zdjęcie na łamach strony.
Opracował: Rafał Tylenda. Zdjęcie jest jego własnością. 08.05.2025
