Muzeum – pamiątki PRL-u
Deklaracja Wierności Narodowi Polskiemu złożona w Pawłowie 1945.
26 lipca 1946 roku w Pawłowie, pan Joachim Choroba złożył deklarację wierności Narodowi Polskiemu i demokratycznemu Państwu Polskiemu. Składać musieli ją wszyscy kandydaci na obywateli powojennej Polski którzy w czasie wojny wpisani byli do III i IV kategorii VOLKSLISTY – o której przeczytać można tutaj – https://historia-zabrza.pl/tymczasowe-zaswiadczenie-narodowosci-polskiej/ – lub uznani za Leistungspolen *.
Deklaracja Wierności Narodowi Polskiemu i Demokratycznemu Państwu Polskiemu.
Osoby które złożyły taką „lojalkę” były kandydatami do otrzymania obywatelstwa polskiego i często zapobiegało to ich wysiedleniu do Niemiec.
Posiadacze II kategorii volkslisty chętni do podpisania tego dokumentu występować musieli na drogę sądową, osoby z I kategorią były prawie zawsze wysiedlane bezwarunkowo.
Zaświadczenie takie miało charakter tymczasowy. Jego właściciel mógł starać się np. o Tymczasowe Zaświadczenie Narodowości Polskiej. https://historia-zabrza.pl/tymczasowe-zaswiadczenie-narodowosci-polskiej/
Wystawienie takiego dokumentu miało charakter rehabilitacji. Dla wielu ludzi było to upokarzające, szczególnie w świetle faktu iż wpisanie na volkslistę miało na terenach od 1939 roku okupowanych często charakter przymusowy, szczególnie na Górnym Śląsku. Do przyjęcia volkslisty namawiali również księża i władze polskie na emigracji, chcąc uchronić Ślązaków przed represjami.
*Leistungspolen byli to Polacy uznani przez okupanta za wyjątkowo przydatnych lub niezbędnych na swych stanowiskach pracy. Najczęściej „wyróżnieni” nie starali się o ten status, a sprzeciw spotykał się z poważnymi szykanami. O jego pozyskanie wnioskowali pracodawcy, chcąc zapobiec np. wywózce takich osób na roboty do Niemiec. Leistungspolen otrzymywali najczęściej mniejsze wynagrodzenia niż ich niemieccy współpracownicy na tych samych stanowiskach, za to większe przydziały żywności niż „zwykli” Polacy.
Ze zbiorów Rafała Tylendy. Opisał Andrzej Dutkiewicz. 10.08.2021
