Przemysł – Borsigwerke
Panorama zakładów Borsiga w Biskupicach.
Zdjęcie 1. Pocztówka ze zbiorów Rafała Tylendy.
Verlag Egon Kentnowski.
Ta pocztówka pochodzi ze zbiorów Rafała Tylendy. Nadano ją w roku 1905. Jak głosi opis, przedstawia widok na zakłady Borsiga wraz z zamkiem, walcownią i instalacją wielkopiecową. Czy jednak możemy dostrzec na niej coś więcej? Na początek warto zastanowić się skąd zostało wykonane to ujęcie. Biorąc pod uwagę zachowane do tej pory budowle, autor uwiecznił dzisiejszą ulicę Zamkową. Zdjęcie musiało być więc wykonane prawdopodobnie z okolicy nasypu dawnej kolei piaskowej, być może w rejonie obecnej ulicy Drzymały.
Zdjęcie 2. Wykadrowany obraz z zaznaczonymi charakterystycznymi obiektami
Zdjęcie 3. Prawa strona widokówki.
Dla ułatwienia analizy podzieliłem obraz na dwie części. Najbardziej charakterystycznym obiektem po lewej stronie jest budynek nr 1. Uwagę zwraca
wyższa środkowa część zabudowania. Jest to bez wątpienia remiza zakładowej straży
pożarnej. Potwierdzają to zdjęcia z okolicznościowego wydawnictwa – „75 Jahre Borsigwerk” umieszczone na stronie.
Zdjęcie 4. Budynek zakładowej straży pożarnej
We wspomnianym wcześniej okolicznościowym wydawnictwie możemy znaleźć fotografie przedstawiające ćwiczenia przeprowadzane przez zakładowych strażaków.
Zdjęcie 5. Ćwiczenia straży pożarnej 1.
Zdjęcie 6. Ćwiczenia straży pożarnej 2.
Zdjęcie 7. . Ćwiczenia straży pożarnej 3
Budynki z powyższych zdjęć możemy również zobaczyć w nieco innym ujęciu na przedwojennej fotografii pochodzącej ze strony.
Zdjęcie 8. Przedwojenna fotografia przedstawiająca inne ujęcie na zabudowania z ćwiczeń strażackich
Warto zwrócić uwagę na zaznaczony ceglany budynek. W wydawnictwie „75 Jahre Borsigwerk” możemy zobaczyć inne jego ujęcie. Podpisany jest jako plac składowy półproduktów. Co więcej, dzięki charakterystycznym potrójnym oknom w poszczególnych segmentach możemy zauważyć, że mamy do czynienia z budynkiem oznaczonym numerem 2. na analizowanej pocztówce (patrz zdjęcie. 2).
Zdjęcie 9. Plac składowy półproduktów.
Zdjęcie 10. Porównanie budynków z pocztówki
Kolejnym elementem widocznym na widokówce jest główna brama zakładów, oznaczona na pocztówce numerem 3.
Zdjęcie 11. Brama wjazdowa do zakładów Borsiga (fotografia z wydawnictwa ‘Nasze Biskupice’ wyd. MBP Zab
Zdjęcie 12. Lewa strona widokówki.
Po lewej stronie widokówki , oznaczony jako 5, możemy zobaczyć budynek dyrekcji zakładów Borsiga, czyli tzw. zamek. Jest to jeden z niewielu obiektów, który możemy podziwiać do dziś. Obecna stanowi on siedzibę Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla.
Kierując wzrok w lewo trudno nie dostrzec obiektu zaznaczonego jako 6. Jest to kamienica dla pracowników Borsigwerke. To kolejny istniejący do dziś budynek, znajdujący się przy ulicy Zamkowej 3. Warto zwrócić uwagę na fakt, że fotografia zamieszczona w pocztówce musiała zostać wykonana przed wybudowaniem kamienic przy ul. Zamkowej 5. i 8.
Zdjęcie 13 Budynek mieszkalny przy ul. Zamkowej 3 (archiwum prywatne Filipa Świętal
Pod numerem 7. widać nieistniejący już warsztat mechaniczny, za którym dostrzec można chłodnie kominowe (nr 8). Oba obiekty uwiecznione zostały na fotografii zakładów z perspektywy lotu ptaka, zamieszczonej w publikacji „75 Jahre Borsigwerke”.
Zdjęcie 14. Z publikacji „75 Jahre Borsigwerke”
Autor: Filip Świętalski. 01.08.2021
