Borsigwerk 3
W 1929 górnośląski Borsigwerk koło Biskupic obchodził swe 75-cio lecie. Z tej okazji wydano książkę “75 Jahre Borsigwerk” omawiającą i ilustrującą wieloma zdjęciami historię tej części koncernu. Obok portretów trzech pokoleń rodziny Borsig, zobaczyć i przeczytać można tu dzieje wszystkich kopalń, huty i koksowni należących do biskupickiego Borsigwerku. Zapraszam do obejrzenia najciekawszych fotografii z opisami.
75 lat Borsigwerku 3. Kopalnia Ludwig
Ludwigs-Glück-Grube
Kopalnia znajduje się na północ od miasta. Posiada w 1929 roku cztery szyby, z tego dwa: „Conrad” i „Ernst” są wydobywcze. Nazwano je tak na cześć Conrada i Ernsta von Borsig.
Plan sytuacyjny powierzchni kopalni z opisem.
1. Szyb Anna.
2. Kolej piaskowa Borsiga i Ballestrema.
3. Droga do Mikulczyc.
1. Dworzec (Zabrze-Północ).
2. Bocznica kopalniana.
3. Sortownie.
4. Staw.
5. Cechownia.
6. Szyb Ernst.
7. Szyb Conrad.
8. Pompownia.
9. Maszynownie wyciągowe.
10. Szyb wentylacyjny.
11. Lokomotywownia.
12. Hałda.
13. Plac drzewny.
14. Stacja ratownictwa.
15. Wentylator.
16. Kuźnia.
17. Ślusarnia.
18. Szopa na rowery.
19. Dom kawalera.
1.Oczyszczalnia ścieków.
2. Aglomerownia huty Donnersmarck.
3. Droga z Zabrza.
Największa część wydobycia pochodzi z poziomów 217 i 305 metrów.
Eksploatowane pokłady: Georg 1,1 – 1,8 m. Jacob-Sonnenblume 3,5 – 4,8m, Einsiedel 1,0m, Schuckmann (ława górna) 4,5 – 7,2 m. Schuckmann (ława dolna) 4,5 – 6,0 m. Heinitz 4,0 – 6,9 m. Reden (ława górna) 0,9 – 1,3 m. Reden (ława dolna) Pole Wschód 2,0 – 3,0 m. Reden (ława dolna) Pole Zachód 0,9 – 1,5 m.
Szyb Ernst – Ernst-Schacht.
Dwupiętrowe klatki szybowe poruszane były wybudowaną w 1902 roku maszyną parową o mocy 950 koni mechanicznych z prędkością 15 m/s przy wydobyciu. Trójsystemowa sortownia miała wydajność 575 ton na godzinę. Obieg wozów funkcjonował automatycznie za pomocą wind łańcuchowych i pneumatycznych zapychaczy, na dwóch pomostach jednocześnie.
Pełne wozy transportowane są przez elektryczne lokomotywy z przodków do specjalnie wybudowanej dwutorowej przecznicy. Stąd przesuwane są windami łańcuchowymi do przodka, gdzie pneumatyczne zapychacze umieszczają je w klatce szybowej. Obieg wozów w odwrotnym kierunku odbywa się tak samo.
Połączenie kolejowe..
miała kopalnia z linią kolejową Gliwice-Bytom, oraz Górnośląską Koleją Wąskotorową poprzez dworzec Zabrze-Północ (Bahnhof Ludwigsglück). Długość torów dworca kopalni wynosiła 11 km. W roku 1928 załadowano tu w 295 dni roboczych 60 000 wagonów. Dla sprzedaży pyłu węglowego do Elektrowni Zabrze wybudowano bunkier o pojemności 525 ton. Z tego bunkra ładuje się pył wprost na wagony o pojemności 60 ton, widoczne na pierwszym planie zdjęcia numer 21.
Odwadnianie….
odbywa się poprzez dwie pompy „Borsig” o wydajności 5000 litrów na minutę, stojące w głównej pompowni na poziomie 305 m. przy szybie Ernst.
W szybie Konrad na poziomie 305 m. pracuje pompa „Borsig” o wydajności 3000 litrów na minutę, która podaje wodę na poziom 217 m. Stamtąd dwoma pompami „Borsig” o wydajności 5000 i 3000 litrów na minutę wypompowuje się ją na powierzchnię. Woda spływa do rzeki Bytomki.
Szyb wentylacyjny – Wetter-Schacht.
Usytuowany tuż obok szybu Ernst o głębokości 125,85 m. szyb wydechowy i do opuszczania drewna. (Część drewna opuszcza się w sposób zautomatyzowany szybem Ernst). Z dwóch umieszczonych tu wentylatorów systemu „Rateau” o wydajności 3000 metrów kubicznych powietrza na minutę, jeden pracuje w ruchu ciągłym, drugi jest rezerwowy.
Szyb Anna – Anna-Schacht.
Ma głębokość 131,09 m. Szyb podsadzkowy, oraz wentylacyjny wydechowy z wentylatorem systemu „Rateau” o wydajności 2000 metrów kubicznych powietrza na minutę. System podsadzki funkcjonuje tak jak w kopalni „Jadwiga”, jest tylko trochę mniejszy. Długość rur podsadzkowych w kopalni wynosi 25 km. System ten musi być rozbudowany, gdyż wydobycie podchodzi pod teren wsi Mikulczyce.
Stacja prostowników.
Znajduje się na głębokości 217 m. i składa się z dwóch identycznych prostowników zaopatrujących kopalnię w prąd stały o napięciu 250 V.
Stacja opatrunkowa……
znajduje się na parterze między cechownią i biurami kopalni. Pod ziemią jest 18 punktów sanitarnych.
W skład drużyny ratowniczej wchodzą: 3 kierowników akcji, 21 zastępowych, 41 ratowników, 2 machaników, 1 sanitariusz.
Cechownia i łaźnia.
Budynek postawiono w latach 1914 i 1925/26. Mieści w sobie również stację opatrunkową, w cechowni stoi ołtarz. Szatnia jest łańcuchowa dla 2687 członków załogi. W łaźni jest 118 pryszniców i 28 wanien dla urzędników.
Dom kawalera (hotel dla samotnych robotników) na 750 miejsc wybudowano w roku 1915. (Obecnie DEMEX ul. Hagera 41).
Sortownia i brykietownia.
Widoczną z lewej strony zdjęcia brykietownię wybudowano w 1926 roku. Posiada dwie prasy o wydajności 5 ton na godzinę.
Skonsolidowana kopalnia rudy Gottschild.
W roku 1877 Albert Borsig zakupił zjednoczone kopalnie rudy Gottschild, Wohlgemuth, Wildermann koło Könitz w Turyngi. Wydobywano tam rudy limonitu i syderytu zawierające również mangan. Po wojnie zaprzestano wydobycia na skutek wysokich kosztów transportu. Obecnie (1929) pozyskuje się tylko nieznaczne ilości barytu. W roku 1928 wydobyto go 160 ton.
Poza tym rodzina Borsig posiada jeszcze wiele innych nadanych rudonośnych pól górniczych, które nie są eksploatowane z powodu braku połączeń kolejowych.
Opracował: A. Dutkiewicz.