Zdjęcia powojenne-Zaborze
Zaborze Pomnik Czynu Rewolucyjnego
Skwer na skrzyżowaniu ulic Wolności i Lompy. Skrzyżowania właściwie już nie ma bo ulica Lompy nie jest w tym miejscu od kilku lat przejezdna. Każdy kto stał na byłym przystanku tramwajowym koło byłej kopalni „Zabrze” spoglądał na ten dziwny pomnik. Przed wojną był na tym skwerze plac targowy. Na przeciw stały dwie szkoły i blisko dworzec kolejowy Zabrze-Wschód (Poremba). Nazywał się „Czynu rewolucyjnego” i legenda głosiła że jest grobowcem. Rzeczywiście w tym miejscu pochowano 52 żołnierzy radzieckich zabitych podczas walk o dzielnicę w styczniu 1945 r. Ale ich szczątki przeniesiono w 1954 roku na cmentarz żołnierzy Armii Radzieckiej w Bielsku – Białej przy ul. Lwowskiej. Napis na pomniku: “Bohaterom walk o wolność i socjalizm w 50-lecie wielkiego października – Zabrzanie”,zdradza że postawiono go (teoretycznie) w 1967 roku. Jego autorem był śląski architekt i rzeźbiarz Jerzy Kwiatkowski. Był szeroki na 10 i wysoki na 4 metry. Pomnik niestety też zdemontowano w roku 2010, choć nie było tam ani sierpa, ani młota. „Chopy w spadających galotach” , jak ich nazywano, symbolizują ludzi uwalniających się z okowów niewoli. Teraz stoją w znanym i ciekawym „Muzeum PRL-u” w Rudzie Śląskiej, jako relikt minionej epoki.
Jak relacjonuje Roderich Hock, zaborzanin, plac ten był kiedyś większy, ale jego część zajęli po 45 r. działkowicze. Zanim pochowano na nim żołnierzy również po wojnie służył jako plac targowy. Swe namioty rozbił tam kiedyś cyrk „Zarazani”.
Zdjęcie autorstwa Mariana Jędrzejczaka.
Ważne uzupełnienie!!
To są zdjęcia pomnika który ustawiono tam gdy plac stał się żołnierskim cmentarzem. W 50-tą rocznicę rewolucji październikowej ustąpił miejsca nowemu , autorstwa Jerzego Kwiatkowskiego. Wykonał je dziennikarz wojskowy Lew Władimirowicz Prozorowski i zobaczyć można je na tej stronie.
Wykonano je w czasie powrotu 59 armii z Niemiec w czerwcu 1945 r.
Na ich trop wpadł Piotr Herszowski.
W galerii poniżej zdjęcia skweru bez pomnika. Wykonał je Piotr Herszowski w lutym 2019 r. Dwa letnie zdjęcia są autora z roku 2015. Czarno białe zdjęcie przedstawia pomnik w czasach jego świetności. Źródło ??
Ciekawe że nie miał jednej oficjalnej nazwy. Na planie miasta z 1972 roku nazywa się „Pomnik Męczenników”, a na planie z 1989 r. „Rewolucjonistów”.
Opracował Andrzej Dutkiewicz. Zdjęcie zakupione na portalu kolekcjonerskim. 03.01.2019
Źródła: http://warszawa.naszemiasto.pl/artykul/pomnik-czynu-rewolucyjnego-na-zaborzu-ma-zostac-rozebrany,63993,art,t,id,tm.html
http://www.muzeumprl-u.pl/index.php?id=55