Pocztówki Zaborze
Ewangelicki kościół „Królowej Luizy” w Zaborzu.
1 czerwca 1873 roku, czyli 148 lat temu powołano do życia samodzielną parafię ewangelicką dla Zabrza, Małego Zabrza, Doroty, Zaborza, Biskupic, Mikulczyc, Maciejowa i Sośnicy.
W tym czasie trwała już budowa kościoła „Pokoju” przy dzisiejszej ulicy Marcina Lutra.
Na poniższej pocztówce widać inną, drugą w kolejności budowy, ewangelicką świątynię tej parafii, w Zaborzu przy ulicy Lompy, koło nie istniejącej już kopalni Zabrze-Wschód (Poremba), wybudowanej jako Kopalnia Królowej Luizy.
Ponowne pojawienie się ewangelików na Górnym Śląsku po okresie kontrreformacji, wiąże się ściśle z rozwojem przemysłu węglowego i rekrutacją do niego specjalistów z ewangelickich części Niemiec.
Ewangelicki kościół pamięci Królowej Luizy Zaborze.
Neumanns Stadtbuchdruckerei, Gleiwitz.
Kościół stanął na parceli położonej przy Brojastraße (ul. Lompy) pomiędzy Kaiser Wilhelmstraße (ul. Racławicka) i Albrechtstraße (ul. Ścieżka Górnicza). O jego powstaniu parafia postanowiła w 1901 roku a budowano go w latach 1903 – 1905. Uroczyste poświęcenie odbyło się 2 lipca. Spośród wielu projektów wybrano ten Rudolfa Schmidta z Gery a wykonawcą był mistrz budowlany Wilhelm (syn) Silber z Zabrza. Zawieszone na wieży dzwony zostały wykonane przez Franza Schillinga z Apoldy.
W 1910 roku utworzono stanowisko II proboszcza dla Zaborza i został nim ks. Alfred Kraft. Kościół nosił (tak jak pobliska kopalnia) imię królowej Luizy.
Przed wojną odprawiano tam (tak jak i w Zabrzu) nabożeństwa również w języku polskim.
Budynek był murowany, częściowo podpiwniczony. Fundamenty i ściany boczne z kamienia łupanego. Nawa główna kończyła się przy prezbiterium w części zachodniej i przy wysokiej na 46 metrów wieży po stronie wschodniej. Nawy boczne miały galerie o drewnianych stropach, połączone ze sobą galerią poprzeczną.
Powierzchnia kościoła 435 m², kubatura 8 700 m³.
Zaborze O,-S. Kościół Ewangelicki.
Pocztówka w obiegu w 1921, ze strony http://aplus.historia-zabrza.pl/
Wydawca A. Kempsky, Zaborze.
Niestety stał zbyt bliski kopalni i cierpiał na skutek szkód górniczych. Już po 30 latach użytkowania, pojawiły się pierwsze pęknięcia.
W latach 1954-60 generalny remont i szereg zabezpieczeń kościoła wykonała kopalnia „Zabrze-Wschód”. Prawdopodobnie wtedy skrócono mocno odchyloną od pionu wieżę.
Mimo to w latach 60. zawalił się komin centralnego ogrzewania, uszkadzając dach i wnętrze świątyni. Dalsze użytkowanie kościoła było zbyt niebezpieczne. Parafia oficjalnie zrzekła się go 7 kwietnia 1970 roku, oddając klucz do dyspozycji Miejskiej Rady Narodowej. 17 maja 1970 roku odprawiono jeszcze ostatnie nabożeństwo.
Jego kamień węgielny wyjęto i wmurowano w ścianę kościoła „Pokoju” w Zabrzu. W tym miejscu zawieszono stosowną tablicę pamiątkową.
Siedem lat później i 72 lata po odprawieniu pierwszego nabożeństwa, firma „Energopol 2” z Siemianowic dokonała wysadzenia budynku kościoła w powietrze. Było to 6 lipca 1977 roku.
Wydawca Neumanns Stadtbuchdruckerei, Gleiwitz. wypuścił na rynek ok. 1920 roku pocztówkę z błędem. Posiadała ten sam podpis, ale na zdjęciu był kościół ewangelicki w Chorzowie (Wydawca gazety “Der oberschlesische Wanderer” w latach 1882-1933).
Pocztówki są moją własnością.
Opracował: Andrzej Dutkiewicz. 01.06.2021
