Za przyczynę katastrofy ówczesna polskojęzyczna prasa (gazety „Górnoślązak”, „Katolik”, „Głos Śląski”) uznała podebranie ziemi przez kopalnię. O wiele bardziej interesujących i szczegółowych wyjaśnień dostarcza za to niemieckojęzyczne pismo „Der Oberschlesische Wanderer” z 22 listopada, numer 269 – poniżej zamieszczam tłumaczenie autorstwa Pani Danuty Durdyn tej obszernej relacji.

Der Oberschlesische Wanderer, 1916, Jg. 89, Nr. 269

Dom handlowy w centrum Zabrza (Hindenburga) zawalony

Hindenburg, 21 listopada 1916
Poważna katastrofa na ulicy Następcy Tronu (Kronprinzenstraße), mieszkańcy pogrzebani pod gruzami.
Takie straszne plotki krążyły wczoraj o czwartej po południu w naszej miejscowości, powiększając rozmiar nieszczęścia. Ale wkrótce owe straszne pogłoski zostały przywrócone do właściwych rozmiarów. Kiedy człowiek potrafi się do takich przesadzonych pogłosek zdystansować, to wtedy i tak zostaje aż nadto prawdziwych nieszczęść.
Człowiek myśli: w gęsto zaludnionej okolicy Zabrza, gdzie ruch jest bardzo ożywiony, zawala się duży budynek. Wątpliwe, żeby zatrudnieni w lokalu na parterze i mieszkańcy drugiego piętra zdążyli się uratować.
Następne pytanie: jak to się mogło zdarzyć?
Budynek ten, którego właścicielem jest kupiec Max Daniel będący obecnie na służbie wojskowej w Bytomiu, zlokalizowany przy ulicy Następcy Tronu 143, składający się z parteru i dwóch pięter należy do najstarszych budynków naszego miasta. Z biegiem lat w pomieszczeniach na parterze przeprowadzane były wielokrotnie znaczne przebudowy. Może nie wytrzymały dźwigary w lokalu handlowym na parterze. Możliwe, a nawet bardzo prawdopodobne. Skoro już ustaliliśmy z dużą pewnością przyczyny, możemy też stwierdzić, że ta katastrofa nie nastąpiła całkiem nieoczekiwanie. Ten dom przy ulicy Następcy Tronu 143 był, jak już wspomniano, budynkiem starszej daty i nie należał do wspaniałych budowli. Zaliczał się w tym kwadracie ulic do nielicznych budynków z dawnych czasów. Ale wydawał się solidnie zbudowany. Z naszych ustaleń wynika, że w lokalu na dole dokonywano licznych poważnych zmian. Wprawdzie przeprowadzono je przed wieloma laty, ale przy tym popełnione zostały liczne błędy konstrukcyjne, być może też prace nie zostały wykonane z należytą starannością i z niewłaściwych materiałów. Policja budowlana w każdym razie nie stawiała wówczas żadnych zarzutów.
Wiadomo, że policja budowlana jest niezwykle rygorystyczna i w wielu przypadkach postępowała z dużą surowością. Z drugiej strony jest wiele przykładów domów, które zostały zbudowane z karygodną nieostrożnością. Wielu obywateli Zabrza (Hindenburga) może sobie przypomnieć, jak w roku 1902 przy ulicy Sośnickiej (Sosnitzerstraße) trzypiętrowy budynek mieszkalny, krótko przed odbiorem budowlanym, zawalił się jak domek z kart.
Oficjalne śledztwo w poszukiwaniu winnych katastrofy przy ulicy Następcy Tronu kieruje się w pierwszej linii na przeprowadzone tam przebudowy. A kolejne nasze pytanie w sprawie tego zawalenia może mieć znaczenie, a w każdym razie wymaga wyjaśnienia. W bezpośredniej bliskości zawalonego budynku przebiega wybudowany przed stu laty kanał sztolni. Z drugiej strony fachowcy orzekli, że między zawaleniem a sztolnią nie ma żadnego związku. Jednakże w pobliżu zawalonego budynku w roku 1914 powstała wielka dziura łącząca się z tym kanałem, która musiała wówczas zostać zasypana.

Jak doszło do zawalenia?

Krótko po godzinie 16.45 na ruchliwej ulicy Następcy Tronu rozległ się odgłos silnej detonacji. Był on słyszalny na całej ulicy i daleko od niej w przylegających bocznych ulicach. Na ulicy Następcy Tronu od hotelu Ungera do hotelu Kochmanna powietrze pełne było kłębów pyłu, tak że z trudem dało się zobaczyć dłoń wyciągniętą przed oczami. Wszyscy spieszyli w kierunku, z którego rozległ się odgłos. „Na ulicy Następcy Tronu zawalił się dom” – rozbrzmiewały okrzyki. I tak też było, dom składający się z parteru, dwóch pięter i niezamieszkałego poddasza przy ulicy Następcy Tronu 143 po stronie dworca kolejowego obrócił się w stertę gruzu, podczas gdy położone po drugiej stronie budynki stały nienaruszone. Wielkie tłumy ludzi w ciągu kilku minut zebrały się na miejscu nieszczęścia. Technik z Urzędu Budowlanego chciał w ostatniej chwili wejść do tego domu. Na szczęście zauważył grożące niebezpieczeństwo i zawiadomił drogą telefoniczną straż pożarną i policję budowlaną. Pierwsze na miejscu zjawiły się drużyny ochotniczych straży pożarnych oraz straży miejskiej i ustawiły bariery ochronne.

Ludzkiego życia na szczęście to zawalenie za sobą nie pociągnęło.

Mieszkańcy domu już w południe wiedzieli, że powstały na nim rysy i przeczuwali nadchodzącą katastrofę. Pierwsze piętro nie było zamieszkane, na drugim mieszkała pani Botscharek z dziećmi. Jej mąż był wówczas na froncie. Po prawej stronie mieszkała pani Bogiel. Gdy usłyszała ona trzeszczenie, popędziła do sąsiadki, która akurat była w kuchni, i powiedziała jej, że dom grozi zawaleniem. Opowiadała potem: „Bardziej z tych schodów spadałam niż zbiegałam”. Zdążyły się wydostać.