Architektura
Stalowe domy.
Ten niezwykły budynek, który trzyma się dzielnie do dziś, powstał w 1927 roku jako eksperyment budowlany w zaledwie 24 dni, wysiłkiem jedynie 16 robotników. Budowa przebiegała w etapach, a pierwszym z nich było wykonanie klasycznego fundamentu na którym następnie ustawiono stalowe ściany wykonane w pobliskiej hucie Donnersmarcka.
Końcowy etap stanowiło nałożenie dachu. W czasopiśmie „Katolik” w numerze 100 z 20 sierpnia 1927 roku znajdziemy informacje o zakończeniu budowy. Jak pisał periodyk, zbudowano go dla czterech rodzin, a każde mieszkanie składało się z obszernej kuchni i dwóch pokoi.
Autor tekstu zaznaczył też, iż obawy o to, że w ściany budynku o takiej konstrukcji nie da się wbić gwoździa, są bezpodstawne, gdyż od środka konstrukcję wyłożono cegłami. Na sam koniec pojawia się również wzmianka o zadowoleniu mieszkańców, ponieważ opłaty za mieszkanie były znacząco niższe niż w tradycyjnych murowanych domach. Miesięczny czynsz wynosił 25 marek. W innym czasopiśmie niemieckojęzycznym – „Der Oberschlesische Wanderer” w numerze 137 z 1928 roku odnajdziemy bardzo interesujące fotografie przedstawiające etapy tej budowy. Pierwsze z nich prezentuje ustawianie ściany frontowej, kolejne ukazuje ukończony główny szkielet, a ostatnie czekający już na lokatorów gotowy budynek.

Fotoreportaż z budowy, od fundamentu do gotowego budynku.
Źródło: https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/8403/edition/7820?fbclid=IwAR0z_0qcHMeIckAOF1fO2NRBY-40vNKPer5NdFVW5ogHuaNWFQWYwJKOeSQ#description
Przenieśmy się teraz w czasie do lutego 2007 roku. Na zdjęciu Marcina (hasiosznup.zabrze.net.pl) możemy zobaczyć w większości jeszcze oryginalne okna z trójpodziałem.
Wspomnieć też należy, że choć budynek przy Cmentarnej 7d to pierwsza i najstarsza tego typu konstrukcja na terenie miasta, to nie jest on jedyny! W dzielnicy Zabrze-Rokitnica na osiedlu znajdują się jeszcze cztery budynki o tej konstrukcji wzniesione w latach 1930–1931. Na koniec moje osobiste wspomnienie związane z pierwszym spotkaniem z tą niezwykłą budowlą. Miało ono miejsce podczas wycieczki szkolnej (jeszcze w czasach podstawówki), podczas której po Zabrzu oprowadzał Pan Dariusz Walerjański. Stalowy Dom był przedostatnim etapem tamtej wycieczki i zrobił on na mnie wrażenie, tym bardziej że wcześniej nie wiedziałem o jego istnieniu. Od tamtej pory staram się pokazywać to miejsce każdemu, kto jeszcze o nim nie wie… Pozdrawiam, Panie Darku!
Stalowe Domy z Rokitnicy, Osiedle Ballestrema, ulica Szafarczyka
Autor: Tomasz Górny – Fotopolska.eu Stan z 2010 roku.
Autor: Tomasz Górny – Fotopolska.eu Stan z 2010 roku.
Autor: Rafał Tylenda.
Podziękowania dla Marcina z hasiosznup.zabrze.net, Tomasza Górnego (fotopolska.eu),
Wojciecha Stysia (tłumaczenie) oraz Katarzyny Zagłoby (korekta).
źródła:
https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/82748#structure
https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/14012#structure
http://hasiosznup.zabrze.net.pl/
http://fotopolska.eu/

szafarczyka-45-47-47204-fotopolska-eu_orig
Ulica Szafarczyka 45-47

der-oberschlesische-wanderer-1928-jg-101-nr-137-12-25
Der Oberschlesische Wanderer, 1928

szafarczyka-44-46a-47208-fotopolska-eu_orig
Ulica Szafarczyka 44-46a

Stalowy dom der-oberschlesische-wanderer-1928-jg-101-nr-137
Der Oberschlesische Wanderer, 1928

szafarczyka-41-43-47191-fotopolska-eu_orig
Ulica Szafarczyka 41-43

szafarczyka-40-42a-47205-fotopolska-eu_orig
Ulica Szafarczyka 40-42a

Stalowy dom a
Stan budynku w Lutym 2007 roku – autor Marcin hasiosznup.zabrze.net.pl

Stalowa dom sciana
Ściana domu w zbliżeniu 2016 rok autor: Marcin hasiosznup.zabrze.net.pl

Stalowa dom c
Zdjęcie: Rafał Tylenda 2015.

Stalowy dom oberschlesische-wanderer-1928-jg-101-nr-137
Der Oberschlesische Wanderer, 1928

Stalowa dom b
Zdjęcie: Rafał Tylenda 2015.